Van links naar rechts Leon Jobse, Adri Joosse en Ralf Joosse tijdens het ringen van een overwinterende man Torenvalk nabij Hoek in Zeeuws-Vlaanderen. Van elke vogel wordt het geslacht, de leeftijd, de vleugellengte, het gewicht, de kleur van de naakte delen en de veren vastgelegd. Bovendien worden van elk gevangen exemplaar foto’s genomen van de rug, de vleugel en de staart. Dat alles in nog geen tien minuten! Foto HC.

Figuur 1: Verdeling van het aantal complete legsels bij de Buizerd in de periode 2005-2007 in Zeeland. In de inzet wordt het gemiddeld aantal eieren voor die periode gegeven.

Mannetje Bruine Kiekendief op 2e paasdag 2007 bij de Koudekerkse inlaag. Foto Jan Wolfs

Figuur 2: Overzicht van de 32 vastgestelde broedparen in Saeftinghe (stand 22 april 2007). De terrritoria zijn rood omcirkeld, de nesten zijn aangeduid met een X .

Het roofvogelbroedseizoen is al een eind gevorderd. Tot heden zat alles mee: De voedselsituatie is goed en het weer kon niet beter. Dat de voedselsituatie goed is, bleek al tijdens aan de gewichten van door gevangen Torenvalken (zie foto). De gewichten lagen ruim boven die van vorige winter en bovendien was het aantal overwinteraars hoger. Het zijn aanwijzingen dat de muizenstand goed is.

In Zeeuws-Vlaanderen waar zich een aantal plots voor de monitoring van Hazen, Konijnen en Fazanten bevinden, bleek dat de Hazen- en Fazantenstand ten opzichte van 2005 en 2006 in dezelfde ordegrootte ligt en de Konijnenstand boven verwachting goed was. Ook van gebieden elders in Zeeland komen er meldingen dat het goed gaat met het Konijn. Er is zelfs een voetbalvereniging die in verband met vermeende overlast een afschotvergunning heeft aangevraagd (box 2).

De goede voedselsituatie blijkt ook uit de legselgrootte bij de Buizerd. Tot nu toe werden 25 complete legsels gecontroleerd waaronder twee met één ei en drie met vier eieren (figuur 2). In een slecht voedseljaar zijn er naar verhouding meer éénlegsels en komen vierlegsels niet voor (figuur 1).

Voor wat betreft de Torenvalk en de Bruine Kiekendief zijn de eicontroles op dit moment nog in volle gang. Er zijn al een aantal meldingen van zeslegsels bij de Torenvalk die bevestigen dat de voedselsituatie goed is. Ongetwijfeld gaat de Torenvalk een goed broedseizoen tegemoet. Voor wat betreft de late soorten, Sperwer en Boomvalk, zijn nog geen gegevens voorhanden.

Bij de Slechtvalk, de roofvogelsoort die in Zeeland het vroegst met broeden start, is de situatie op dit moment als volgt: DOW LPG-tanks twee jongen van circa drie dagen op 28 april; Cerestar Sas van Gent geen legsel geproduceerd; Centrale Borssele vrouwtje verongelukt en gedoe met een grote bruine valk (hybride Saker x Giervalk ?) en de Hooge Platen wel een paar aanwezig maar nog geen aanwijzingen voor broeden. Voorts werden alarmerende vogels en/of (baltsende) paren gezien op de Hompelvoet, Neelte Jans, bij Baarland, de Lange Jan in Middelburg en in Saeftinghe. Dat zoiets nog niets hoeft te betekenen, bleek in Saeftinghe waar op 26 april een heftig alarmerende vogel werd waargenomen, die ondanks intensief zoeken tot op heden niet meer werd teruggevonden. Hoe dan ook de Slechtvalk is een soort om goed op te letten, overal waar zich hoge gebouwen of kraaiennesten in hoogspanningsmasten bevinden kun je ze verwachten.

In de verschillende regio’s wordt weer hard gewerkt. Zo waren omstreeks 25 april op Schouwen-Duiveland al zes en op Beveland al twee nesten van de Havik opgespoord. Het aantal opgespoorde Buizerdnesten is tot nu toe al boven verwachting: acht op Schouwen Duiveland, circa 55 op de Bevelanden, circa tien op Tholen en circa 45 in Zeeuws-Vlaanderen! Nu maar hopen dat de waarnemers in staat zijn veel prooiresten en biometrische gegevens van de jongen te verzamelen.

Vermeldenswaard zijn bovendien een broedverdacht paar van de Blauwe Kiekendief op Schouwen-Duiveland en twee meldingen van een nest van de Bruine Kiekendief in een graanveld in Zeeuws-Vlaanderen. Afwachten of dat doorzet, in Zeeland is broeden in graanvelden een zeldzaamheid.

In Zeeuws-Vlaanderen krijgt de Bruine Kiekendief dit jaar volop aandacht. Er wordt een vergelijkend onderzoek uitgevoerd naar buiten- en binnendijks broedende Bruine Kiekendieven. Er wordt onder andere gelet op de vestigingsperiode, de dichtheid aan broedparen, de kwaliteit van de eieren (aan de hand van eivolumes), het voedsel, de conditie van de jongen en het broedsucces. Om het onderzoek een goede start te geven, werd op 14 april door vier groepjes van in totaal 16 waarnemers vanuit vaste standpunten langdurig in Saeftinghe geobserveerd. De beheerde van Saefthinge, Het Zeeuwse Landschap, had vooraf voor koffie, thee en koek gezorgd en na afloop voor de onvermijdelijke en trappiesje. Aangevuld met de vele uren veldwerk van Walter Van Kerkhoven, Marc Jeurissen, Marc Buise en good old Jean Maebe werden in Saeftinghe tot heden 32 broedparen opgespoord (figuur 2). Dat ze daarbij zeer grondig en zorgvuldig te werk gaan, blijkt uit aantekeningen die Walter Van Kerkhoven maakte bij een van de broedparen (box 1).

Box 1 563, misschien een wat rare titel voor een stukje dat over Bruine Kiekendief gaat, maar 563 is het nummer dat ik aan een vrouwtje gaf dat ik volg sinds 24 maart. Haar territorium ligt in het Oosten van Saeftinghe, in een deelgebied van het Sieperdaschor, dat aangeduid wordt als W563. Het gaat om een duidelijk herkenbare adulte vrouw met alleen een wit kapje op de kop, verder heeft ze geen lichte vlekken. 24 maart was mijn eerste ontmoeting met 563, ze vloog wat rond boven W563 - af en toe met hangende poten wat meestal duidt op een territorium - maar verder niet veel actie. Dit gaat zo enkele dagen door (controle op 27/03, 28/03, 31/03, 01/04, 03/04) passerende mannetjes tonen weinig of geen belangstelling hoewel 563 erg haar best doet. Telkens een man in de buurt komt gaat ze rondjes draaien met hangende poten, maar de mannen vliegen gewoon verder. 5 april en wanneer ik ’s avonds langs ga heeft 563 eindelijk een man gevonden, het nieuwe paar heeft er echt zin in en vliegt baltsend rond. De volgende dagen blijft alles rustig, er wordt wat gebaltst, geoefend in prooioverdracht en een geschikte nestplaats gezocht. Dat laatste gaat blijkbaar nogal moeizaam, want elke dag hebben ze blijkbaar weer een nieuw favoriet plekje. 8 april en 563 is samen met haar man verhuisd naar W562. Daar heeft zich ook een nieuw paar bruine kiekendieven gevestigd en 563 lijkt niet op buren gesteld te zijn. Samen met haar partner gaat 563 met hangende poten in de buurt van het nieuwe koppel rondvliegen. Ze gaan heel dicht bij het nieuwe koppel op de grond zitten, en beginnen dan luid naar elkaar te roepen. 10 april en het intimiderende gedrag van 563 en partner heeft gewerkt. Het nieuwe koppel is wat verder naar het westen opgeschoven en 563 heeft haar oude stek weer opgezocht. 14 april is er in Saeftinghe een Bruine Kiekendieventelling. De bedoeling is om met een aantal mensen de verschillende territoria in kaart te brengen. Dat is aardig gelukt want de teller staat na die dag op 28. Met dank aan alle aanwezige tellers! 15 april en 563 is druk bezig met nestmateriaal aan te slepen, eindelijk. 16 en 17 april geen beweging meer gezien in W563 (ik was er telkens ook maar een half uurtje). Toch weer even bang afwachten wat 563 uitspookt. Walter Van Kerkhoven